74

علی‏رغم این‏که افراد ناآشنا به مبانی دینی، اسلام را بدان متهم می‏کنند که مخالف حضور دختران در اجتماع است، احادیث صریحی داریم که طالب علم و دانش و فراگیرنده آن، چه دختر و چه پسر، محبوب خدایند و برای کسب دانش و کارهای مفید اجتماعی، دختران و پسران می‏توانند با حفظ پوشش و عفاف، به‏راحتی در جامعه ظاهر شوند و به انجام وظیفه بپردازند.
حضور دختر و پسر در اجتماع، با اختلاط دختر و پسر، یکی نیست. روابط اجتماعی به سبکی که دنیای غربْ آن را پذیرفته است و رواج می‏دهد، اختلاط دختر و پسر است و پیامدهای زیانبار آن را نیز می‏بیند و به روی خود نمی‏آورد.
اسلام با اختلاط دختر و پسر مخالف است، نه با شرکت دختر و پسر در مجامع عمومی و علمی با حفظ حریم. آنچه در جامعه اسلامی مذموم است، روابط ناصحیح دختر و پسر در جامعه است، نه حضور فعّال آنها در اجتماع.
از زمان رسول اکرم(ص)، در جامعه مسلمین، غالباً سنّت جاری بر این بوده که حضور دختران و پسران و زنان و مردان در جامعه، با صیانت از قلمروهای شخصی و توأم با پاک‏دامنی و بزرگ‏مَنشی باشد. دختران و پسران و زنان و مردان، هیچ‏گاه از مجالس و محافل عمومی و مساجد، منع نمی‏شده‏اند ؛ ولی همیشه حفظ «حریم» و «حرمت» و «کرامت» و «عفاف»، به عنوان یک اصل در جامعه حکومت کرده و رعایت شده است. رفت و آمد دختران و پسران در مجامع و محافل عمومی و مساجد و حتی کوچه و خیابان و بازار و... به طور مختلط و دوش به دوش نبوده است. روشی که همچنان فرهنگ غالب بر جوامع اسلامی است و به وضوح، با فرهنگ غربی متفاوت است.

آزادی دختر و پسر

اسلام به اهمیت و ارزش فوق‏العاده پاکی و سلامت شخصیّت دختر و پسر و لزوم رعایت حقوق فرد و جامعه در ارتباطها ، نگاه‏ها، شنیدن‏ها و مکالمات مستمر تأکید دارد و به هیچ عنوان راضی نمی‏شود که حریم قُدسی دختر، خدشه بردارد یا پسر از دایره عفت و پاکی خارج شود. امّا دنیای امروز، تحت تأثیر فرهنگ غربی، به نام آزادی (و صریح‏تر بگویم: «آزادی روابط»)، روح پاک جوانان دختر و پسر را سرگردان و گرفتار هیجانات بیهوده می‏کند. آزادی مورد نظر هم به جای این‏که به شکفتن استعدادها و خلاقیت‏ها کمک کند، موجب هدر رفتن نیروها و استعدادهای شاداب جوانی شده و جوانان را از دایره زندگی و اندیشه متعادل، خارج ساخته است.
دختری که از آغوش خانواده بیرون می‏آید، به کجا روی بیاورد که به دام سودجویانی که عواطف پاک و دل ساده و آرزوهای انسانی او را به بازی می‏گیرند، نیفتد و سرنوشت و شخصیّت و سلامتی‏اش به خطر نیفتد؟
برخی از سنّت‏ها و آداب اجتماعی ما که جوانان را از اجتماعی‏شدن، ارتقای شخصیت علمی - فرهنگی و انتخاب گروه همسالان همفکر و همسر مناسب بازداشته‏اند، نه دینی و نه منطقی‏اند ؛ امّا در عین حال، کنار گذاشتن تمامی سنّت‏ها و پذیرش بی‏قید و شرط فرهنگ حاکم بر جهان پیشرفته نیز رفتار عاقلانه‏ای به نظر نمی‏رسد.
فرهنگ غربی، خواسته یا ناخواسته، به نام آزادی و در راه رسیدن به آن، فضای جامعه را ناامن و کانون خانواده را متزلزل نموده است. در
 

75

چنین فضایی، هیجانات کاذب و عطش کامجویی‏ها، فرصت اندیشیدن و خلوت معنوی و لذّت رفتارهای اخلاقی و خویشتنداری‏های عفیفانه را از انسان گرفته است.
در جهان به اصطلاح «آزاد»، علاقه واقعی جوانان به علم و دانش، هر روز، کم‏تر می‏شود و جوانان به کار و حرفه، رغبت نشان نمی‏دهند و از رعایت قوانین و مقررات اجتماعی و انسانی فراری شده‏اند.
در این جوامع، بر اثر بی‏بندوباری‏ها و تلاش‏های دائمی شهروندان برای رسیدن به منافع و رفاه بیشتر و نادیده انگاشتن حریم‏های انسانی و پیام‏های انبیا، هر روز، جنایات تازه‏ای در شرف تکوین است، که عشق‏های دروغین خیابانی و دوستی‏ها و ارتباطهای کوچه وبازاری، تنها نقطه‏های آغاز شمرده می‏شوند.
در جوامع غربی و مقلّد غرب، نسل جوان، هدف بیشترین تبلیغات رسانه‏ای برای مصرف بیشتر محصولات تجاری‏اند (لباس‏های مُدِ روز وماه و سال، لوازم آرایش و خودآرایی، خوردنی‏های جدید، نوشیدنی‏های تازه، فیلم‏ها و آوازهای سبُک یا غیر اخلاقی، موادّ انرژی‏زا و توهّم‏زا و...) بدون آن‏که فرصت انتخاب داشته باشند و یا بتوانند آگاهانه از حلقه و گردونه‏ای که درونش قرارگرفته‏اند، خارج شوند.
در جامعه‏ای که به هیچ اصل اخلاقی یا آرمان غیر مادّی پایبند نیست، همگان قربانی‏اند، مگر آن‏که به شکارچی تبدیل شوند. بدین ترتیب، روشن است که روابط آزاد، لازمه اقتصاد آزاد است. برای این‏که همیشه در جهان، حرف اوّل را در تولید بزنند، باید جهانیان را به مصرف کنندگان دائمی محصولات ارزشمند یا بی‏ارزش خود تبدیل کنند و شکسته شدن حریم‏ها (حریم خانه، حریم خانواده، حریم شخصی، حریم سنّت‏های اخلاقی و ملّی و...)، گام نخست در ترویج محصولات و تربیت نسل تخدیر شده و مصرف کننده است. نسلی که در گام بعدی، چه نظامی باشد و چه نباشد، به عنوان سرباز غرب و فرهنگ غربی، در برابر تمام آنها که استقلال و عزت خود را پاس می‏دارند، خواهد جنگید!
اکنون بنگرید که در جوامع غربی و کشورهای تحت نفوذ آنان، الگوهای دخترها و پسرها، چه کسانی هستند؟ آیا افراد عالم و دانشمند و متفکّر و هنرمند واقعی‏اند یا هنرپیشه‏های جلف و فاقد ابتکار و بی‏اندیشه‏ای که تنها ظاهری جذّاب دارند؟ آیا این روند، سقوط اخلاقی و دلیل انحطاط و موجبِ سرگردانی و بدبختی نسل جوان دختر و پسر یک جامعه نیست؟ آیا متفکّران و مربّیان بزرگ غرب در دهه‏ها و سَده‏های گذشته، با آن همه مبارزات پیگیر و تحمّل آن‏همه رنج، چنین فضای فرهنگ‏سوز و مادّیت‏زده‏ای را آرزو کرده بودند؟ و آیا شایسته است که ما به جای تصحیح و ارتقای فرهنگ خویش، خود را به چنین فضای وهْم‏آلودی بسپریم؟

حریم

جامعه دینی، در روابط اجتماعی خود، توجهی ویژه به حصار عفاف و حریم شخصی دختر و پسر دارد. روش اسلام، این است که انسان، معتدل و متعادل زندگی کند و از هر افراط یا تفریطی به دور باشد. خداوند نیز مسلمانان را «امت متعادل» می‏نامد (1).  و افراد اجتماع را به روش صحیح زندگی فرامی‏خواند و در مقرّرات خود، همه جنبه‏های نیاز دختر و پسر را در نظر می‏گیرد. از جمله، دختران را تا حدودی که منجر به زیان‏دیدن و انحراف آنها نشود، از شرکت در اجتماع، نهی نمی‏کند.
رسول خدا(ص) به برخی از زنان اجازه می‏دادند که حتی در
 

76

جنگ‏ها برای امداد و کمک به مجروحان و سربازان، شرکت کنند و در تاریخ اسلام، نمونه‏های بسیاری برای مشارکت زنان و دختران در فعالیت‏های اجتماعی ذکر شده است. روشن است که رعایت حریم‏ها از سوی زنان و مردان، تضمین لازم برای دوام چنین مشارکتی است و حضور زنان و دختران در فضاهای عمومی یک جامعه، مشروط به صلاحیت اخلاقی و متانت مردان و پسران آن جامعه است.

روابط آزاد

اسلام به خطراتِ ناشی از روابط به اصطلاح «آزاد» دختر و پسر کاملاً آگاه است و نهایت مراقبت را در روابط و برخوردهای دختران و پسران دارد، تا حدی که منجر به انحراف و فساد نشود و طرفدار مشارکت دختران و پسران در جامعه به شکل معقول و با حفظ حریم است.
اسلام، در عین این‏که اجازه شرکت در محافل، مدارس، دانشگاه‏ها، مساجد و... را به جوانان دختر و پسر می‏دهد، دستور می‏دهد که به صورت مختلط نباشد و محلّ نشست و برخاست‏ها از یکدیگر جدا باشد.
پیامبر اکرم (ص) در زمان زندگی خویش دستور دادند که درِ ورودی زنان به مسجد از درِ ورودی مردان، جدا باشد. و نیز نقل شده است که پیامبر اکرم (ص) آن زمان که مسجدشان یک در داشت، فرمودند که شب هنگام که نماز تمام می‏شود، نخست خانم‏ها از مسجد خارج شوند و بعد، مردها. پس می‏بینیم که در روزگار پیامبر(ص) نیز زنان در کنار مردان، در صحنه‏های اجتماعی از جمله مساجد، و حتّی ساعتی از شب گذشته، حضور دارند ؛ امّا عمداً از زمینه‏های پیدایش کشش‏های جنسی، تا نهایت ممکن، کاسته می‏شود.
راهنمایی‏هایی که در احادیث و آیات برای حریم گرفتن دختر از پسر و زن از مرد در ارتباطات و روابط اجتماعی بیان شده است، بیانگر این حقیقت است که از نظر روانی - تربیتی، رها کردن دختر و پسر در فضای جذّابیت و کشش متقابل در مناسبات و روابط، سخت زیانبار است و بلکه پُل یا گردنه‏ای است که پهلوان‏ها نیز در آن می‏لغزند. با این مبنا، دعوت به روابط آزادتر و کسب تجربه از خلال آنها، خدمتی به جوانان محسوب نمی‏شود ؛ بلکه آنها را از رسیدن به آرامش و ثبات از طریق تشکیل خانواده و وفاداری به آن، دورتر می‏سازد.
آنچه که اسلام به صورت یک توصیه اخلاقی در مورد جامعه مدنی ابراز می‏دارد، این است که اجتماع مدنی، تا حدّ ممکن، غیر مختلط باشد. در مدینة النبی شرایطی فراهم گردید که روح آدم‏ها بال و پر گرفت و جوانان در جوّی سرشار از آگاهی و مسئولیّت، با داشتن فرصت انتخاب و حقّ ارضای طبیعی و کنترل غرایز، رشد کردند و خویشتنداری و عفاف، زمینه‏ساز ظهور چهره‏های فکری و معنوی برجسته‏ای در میان آنان گردید.
در شرایط مساعد فکری - معنوی که حریم دختر و پسر رعایت شود و جوان، مجال اندیشیدن و انگیزه و امکان به کمال رسیدن داشته باشد، گل‏های زیبایی همچون یوسف(ع) و مریم(ع) می‏رویند؛ امّا در جوامع به اصطلاح «آزاد»، به خاطر همه‏جایی شدن کشش‏ها و انگیزش‏های جنسی و خروج روابط جنسی از حریم خانواده (یعنی نظام اخلاقی ارضای این غریزه)، ما کم‏تر شاهد ظهور چهره‏های خویشتندار و پاکدامن هستیم.
چه لزومی دارد که در جامعه و محافل آموزشی و دانشگاهی و اجتماعات عمومی و در جریان فعالیت‏ها و تلاش‏های فردی و اجتماعی، دختران و پسران، به اصطلاح: «دوش به دوش» (یعنی عملاً با تداخل حریم‏های شخصی)، فعالیت‏های خود را انجام دهند؟ آیا اگر همین تلاش‏ها با حفظ حدّ اقلّی از فاصله انجام پذیرد، نقصی در کار و اُفتی در فعالیت‏ها حاصل می‏شود؟
این یک واقعیّت است که در جریان فعالیت‏های اجتماعی، تداخل قلمروهای شخصی دو جنس، آنها را از کار و تولید و فعالیت، باز می‏دارد. و این، در مورد جوانان، بیشتر صادق است ؛ چرا که در میان آنها به خاطر قوی‏تر بودن غریزه و سرعت هیجان، خیلی زود، پای جنسیّت به عرصه کار و تولید و تلاش فکری، باز می‏شود ؛ چیزی که در جمع زنان و مردان دارای خانواده و پایبند به آن، کم‏تر و دیرتر اتّفاق می‏افتد.
نگاهی گذرا به پژوهش‏های روان‏شناسی - تربیتی و بولتن‏های «روان‏شناسی کار» و آنچه هم اکنون در کارخانجات و مدارس و متروهای اروپا و ژاپن و... در حال فراگیر شدن است (یعنی فاصله‏گذاری مناسب میان دو جنس، بر اساس خواست خود آنها و حتّی به مقدار پیشنهادی خودشان)، تأییدی بر مدّعای ماست.

معیارهای اخلاقی برای معاشرت

الف) در نگاه

رسول اکرم (ص) به حضرت علی(ع) فرمود: «ای علی! نگاه اوّل، برای توست چرا که ابزار شناخت است؛ امّا نگاه دوم به زیان توست». (2) حقیقتْ این است که در مناسبات و روابط اجتماعیِ دختر و پسر، پیشنهاد دین و اصل اخلاقی، ترک نگاه‏های شهوانی دختر و پسر به یکدیگر و پرهیز از لذّتجویی‏های بی‏ضابطه و بازی‏کردن با عواطف یکدیگر است.
جوانی که چشمش به جنس مخالف می‏افتد و احیاناً از وی خوشش می‏آید، می‏خواهد که برای بار دوم نیز به وی نگاه کند و لذّت ببرد. نوبت اوّل، چون نگاه و تلذُّذ غیر عمدی است، مانعی ندارد ؛ ولی نوبت دوم، چون به قصد لذّت بردن از دیگری و بهره‏جویی از سرمایه دیگری است ، جایز نیست.
امام صادق(ع) فرمود: «نگاه کردن به نامحرم، تیری زهرآگین است که از ناحیه شیطان پرتاب می‏شود».(3)  و «چه بسیارند نگاه‏های کوتاه و لذّت‏های زودگذری که بعدها حسرت‏ها و تأسّف‏های طولانی درپی خواهند داشت!». (4) با همه این مرزبندی‏ها و سفارش‏های خیرخواهانه، در اسلام، نگاه کردن دختر و پسر به یکدیگر و گفتگوی آنها، چنانچه به قصد خواستگاری و ازدواج (یعنی رفتن به سمت تشکیل کانون خانواده و رسیدن به ثبات و آرامش) باشد، مانعی ندارد.

ب) در پوشش

پوششی که اسلام برای دخترها مقرّر کرده است، بدین منظور نیست که جلوی فعالیت‏های اجتماعی آنان را بگیرد و از خانه بیرون نروند. پوشش دخترها در اسلام، این است که دختر در معاشرت خود با پسران، بدن خود را (بجز صورت و دست‏ها) بپوشاند و به جلوه‏گری و خودنمایی نپردازد.
حقیقت، این است که در مسئله پوشش که در روابط دختران و پسران در جامعه به عنوان یک عامل مؤثّر مطرح است، یک پرسش
 

77

جدّی پیش روی ماست: آیا برای خودِ دختر، بهتر است که پوشیده (به معنای واقعی آن) در اجتماعْ ظاهر شود، یا نیمه عریان؟ آیا با توجه به احساسات و کششی که دختر و پسر به یکدیگر دارند و با آسیب‏پذیری جدّی عاطفی و محدود بودن قدرت طبیعی دخترها در دفاع از خویش و حریم خویش، باید هر پسری حق داشته باشد که از هر دختری در هر محفلی حدّاکثر تمتّعات را (بجز یک مورد خاص) ببرد یا نه؟ چرا مردان باید آزاد باشند تا همچون کالا به زن بنگرند؟ آیا همین نگرش نیست که نظام خانواده را در غرب، متزلزل کرده است؟ راه حل چیست؟
اسلام با وضع نمودن نوعی مقرّرات برای پوشش، حفظ سلامت جسم و جان فرد و روح جامعه را تضمین کرده است. به این ترتیب، حجاب زن، حقیقتاً مصونیت‏بخش و پاسدار حریم اوست. مگر نه این‏که: «هر آنچه دیده بیند، دل کند یاد»؟
در آیین اسلام، پسران فقط در موقعی که تشکیل خانواده دادند و آگاهانه انتخاب کردند و مسئولیت پذیرفتند، در کانون گرم و صمیمی خانواده است که می‏توانند با دختر(به عنوان همسر قانونی خود)، پیوند کامیابی برقرار کنند. قبل از آن، نباید فکر و ذهن هیچ دختر یا پسر جوانی به این موضوع، مشغول باشد و مانع فکر و تحصیل و کارهای زندگی او و دیگران شود.
در جامعه اسلامی، هر نوع کامجویی بدون قبول مسئولیت یا کامیابی هیجانی و بدون تعقّل و تفکّر و انتخاب، اساساً ناپسند شمرده می‏شود ؛ اصلی که اتفاقاً به تازگی در روان‏شناسی جدید غرب نیز به صورت جدّی مطرح شده و مورد توجه قرار گرفته است.
پس می‏توان گفت که اسلام، نه‏تنها به دختران و پسران جوان به چشم موجوداتی خطرناک که باید محدود شوند، نمی‏نگرد، بلکه حتّی غریزه جنسی را نیز در راه تشکیل خانواده و استمرار نسل و آرامش و شادابی (یعنی بهداشت روانی فرد و جامعه) به کار می‏گیرد.
جوان، سرشار از استعدادهاست و غرایز مختلف او (حقیقت‏جویی، علم‏خواهی، زیبایی‏طلبی، آفرینشگری، و...) همگی نیرومندند. کدام انسان خردمندی می‏پذیرد که تمامی این غرایز، در پای غریزه جنسی قربانی شوند؟ اگر بپذیریم که آزادی روابط دختر و پسر، بهداشت روانی آنها و کل جامعه را به خطر می‏اندازد و انضباط اخلاقی آنها و کل جامعه را مختل می‏سازد، ناگزیر باید به سطحی از محدودسازی روابط، تن در دهیم ؛ محدودیت‏هایی که برای افراد سالم جامعه، یک انتخاب عاقلانه‏اند و برای بیماران هوس، یک اجبار، تا نتوانند آزادانه از دیگران بهره‏کشی کنند و روح و جسم دیگران را بیازارند.
اوّلین فایده‏های این روش، امنیت فضای خانواده و اجتماع، ارتقای موقعیّت زنان و دختران، شکوفایی استعدادهای مختلف جوانان، و... اند که مهم‏ترین نشانه‏های «بهداشت روانی» یک جامعه محسوب می‏شوند که زمینه لازم برای تولیدات فکری و صنعتی و توسعه ابعاد مادّی و معنوی جامعه است.

ج) در اندیشه و قلب

نبودن حریم بین دختر و پسر، و آزادی در معاشرت‏ها، هیجانات و التهاب‏های جنسی را افزایش می‏دهد و با خارج کردن میل جنسی از تعادل و مسیر طبیعی‏اش، آن را به صورت یک عطش روحی و یک خواست سیری‏ناپذیر و اشباع نشدنی در شکل و تنوع فراوان درمی‏آورد.
غریزه جنسی، غریزه‏ای نیرومند، عمیق و پردامنه است که هرچه انسان به آن میدان بیشتری بدهد، آتش آن، شعله‏ورتر می‏گردد و نه خاموش‏تر. مثل افراد آزمندی که هرچه پول بیشتری به دست بیاورند،
 

78

حریص‏تر می‏شوند.
تاریخ از آزمندی‏های جنسی، بسیار یاد می‏کند. پادشاهان، از نظر حسّ تصرّف و تملّک زیبارویان، در هیچ نقطه‏ای متوقف یا سیراب نشده‏اند. صاحبان حرمسراها، هر روز در پی شکارکردن شکار دیگری برای خود بوده‏اند.
اسلام به قدرت شگرف این غریزه، توجه کامل کرده و هشدارهای زیادی درباره خطرناک بودن نگاه جنسی بی‏ضابطه و خلوت کردن پسر و دختر با هم و معاشرت‏های کنترل نشده آنان می‏دهد و از طرفی تدابیری برای تعدیل و رام کردن این غریزه اندیشیده است و برای هر یک از دو جنس، تکلیف‏ها و مقرراتی معین نموده است.
به عنوان نمونه، قرآن کریم می‏فرماید: «به مردان بگو چشم‏ها از نگاه ناروا بپوشند و اندام خود را پوشیده دارند و به زنان نیز بگو تا چشم‏ها از نگاه ناروا باز دارند و اندام خود را بپوشند».(نور، آیه 31)
آیین ما از ما می‏خواهد که اندیشه‏مان را هوس‏آلود نکنیم، خیال گناه را در ذهن خود نپروریم، به نامحرمانْ خیره نشویم و دزدانه نگاه نکنیم، به قصد لذّت‏های جنسی به نامحرمی ننگریم و با چنین قصدی به معاشرت‏های اجتماعی قدم نگذاریم.

د) در گفتار

شنیدن صدای دختر برای پسر، در صورتی که قصد لذّت‏بردن و خوش‏آمدن در کار نباشد، اشکالی ندارد. در عین حال، بر اساس همان اصلِ «روابط حدّاقل» که گفتیم، مادام که ضرورتی در کار نباشد، ترک آن، عاقلانه‏تر است.
برای دختر، شایسته نیست که در سخن گفتن با پسری، صدای خود را نازک کند و به نحوی با عشوه و اطوار، سخن بگوید. خدای متعال در قرآن، به زنان می‏فرماید: «در حرف زدن، صدا را نازک و مهیّج نکنید که موجب طمع بیماردلان گردد»(5) و امام علی(ع) می‏فرمود: «به دختران جوان، سلام نمی‏کنم که مبادا پاسخ آنها دلم را به لغزش افکند». (6)

ه) در رفتار

احتیاطها و توصیه‏های دین مبین اسلام، مبنی بر دور نگه‏داشتن و فاصله داشتن دختران و پسران نامحرم از یکدیگر، صرفاً به خاطر حفظ سلامت روحی اجتماع و پاکی خانواده و عزت و شرف و تعالی آحاد شهروندان است تا حتی برای لحظه‏ای، فکر آلوده به ذهن پسر و دختر عفیف، راه نیابد و افکار آنها مشغول به مسائلی که وقت آن نرسیده است، نشود.
روح جوان، فوق‏العاده تحریک‏پذیر است. اشتباه است که گمان کنیم تحریک‏پذیری روح انسان، محدود به حدّ خاصی است و پس از آن، آرام می‏گیرد. همان قدر که انسان از رسیدن به جاه و مقام و ثروتْ سیر نمی‏شود، در میل جنسی(سِکس) نیز چنین است.
در محیطهای آزاد و باز، هیچ پسری از تصاحب زیبارویان و هیچ دختری از متوجّه کردن پسران به خود و تصاحب قلب آنان سیر نمی‏شود. از طرفی، هوس، در هیچ نقطه‏ای توقف نمی‏کند و تقاضای نامحدود انسان، خواه ناخواه، انجام ناشدنی است و امکان برآوردن همه خواسته‏ها هیچ‏گاه برای بشر، میسّر نیست.
دست نیافتن به آرزوها و هوس‏ها، در جای خود، منجر به اختلالات روحی و بیماری‏های روانی می‏گردد. به محیطهایی که بی‏بند و باری در آنها زیاد است، بنگرید. خواهید دید که در آن محیطها، آمار بیماری‏های روانی و مشکلات روحی، بالاست. شاید مهم‏ترین علت، همین آزادی جنسی و تحریکات فراوان روانی است که به وسیله عکس‏ها، مجلّات، فیلم‏ها و سی‏دی‏ها و محافل مختلِط تفریحی و حتّی در کوچه و خیابان و تبلیغات کالاها و مُدها و... دامن زده می‏شود و غالباً بی‏پاسخ می‏مانَد ؛ چرا که تخلیه جسم و روان از این هیجانات فزاینده، عملاً ممکن نیست و بدین ترتیب، پیری زودرس و روان‏پریشی و اختلالات روحی دیگر، پیامدهای طبیعی آن فضا هستند.

چرا دخترها بیشتر باید خود را بپوشانند؟

یافته‏های روان‏شناسی نشان می‏دهند که توسّل به خودنمایی و خودآرایی، بیشتر در بین دخترانْ رواج دارد. همچنین تجربه بشری نشان می‏دهد که در تصاحب قلب‏ها، پسر، شکار است و دختر، شکارچی! همچنان که در تصاحب جسم و وجود مادّی، دختر، شکار است و پسر، شکارچی! میل دختر به خودآرایی، از این حسّ شکارچی‏گری او ناشی می‏شود که خداوند برای هدف متعالی «پیوند همسری» در طبیعت و سرشت او نهاده است.
کم‏تر اتفاق افتاده است که پسران، لباس‏های بدن‏نما و آرایش‏های تحریک کننده به کار ببرند. بعضی از دختران، بیشتر به حکم طبیعت خاص خود، می‏خواهند دلبری کنند و پسر را دلباخته خود سازند. این
 

79

ویژگی، البته فرصت تفکّر و انتخاب عاقلانه را از طرفین می‏گیرد.
بنابراین، می‏توان گفت که انحراف برهنگی، از انحراف‏های مخصوص دختران یا غالب در آنهاست و لذا دستور پوشش هم برای آنان و به اقتضای طبیعت لطیف آنان، سختگیرانه‏تر است.
کسانی گفته‏اند که اگر پسران و دخترانْ آزاد باشند، اشباع می‏شوند و عطش آنها کم‏تر می‏شود ؛ امّا تجربه جوامع گوناگون، نشان داده است که این چنین نیست. مگر چشم‏چرانی‏ها و روابط غیر قانونی و خشونت علیه زنان و ناامنی فضاهای اجتماعی برای دختران و... در جوامع آزاد غربی، کم‏تر شده است؟ جسم سالم و روح زیبا و شخصیّت مطلوب اجتماعی، گوهرها و سرمایه‏های دختران و پسران جوان‏اند. کدام انسان خردمندی بهترین سرمایه‏های خویش را در معرض استفاده هر کس و ناکس قرار می‏دهد؟
علّتِ بیشتر بودن پوشش قانونی دختران در جامعه و فرهنگ ما، منع کامجویی جنسی از آنان است که قطعاً به دوام بیشتر کانون خانواده و صمیمیت و محبت و دلبستگی بیشتر آنها در زندگی مشترک آینده‏شان خواهد انجامید.
دختر و پسری که قبل از ازدواج، عفیفانه‏تر زیسته‏اند و ازدواجشان نخستین تجربه آنها در هرگونه رابطه جنسی است، خوش‏بخت‏تر زندگی می‏کنند. پس در واقع، دختران، با رعایت حدود پوشش، به سلامت زندگی آینده و سالم‏تر ماندن همسر آینده خود، کمک کرده‏اند و البته چنین خویشتنداری و عفافی از سوی پسران نیز تضمین خوبی برای زندگی آینده خود آنهاست.
شاید یک علّت این‏که جوانان امروز در جوامع غربی از ازدواج، گریزان هستند، همین باشد ؛ زیرا آنان ازدواج را برای خود، یک محدودیت می‏دانند و اکثر کامجویی‏های آنها در غیر محیط خانواده و در غیر کادر رسمی و در جریان معاشرت‏های آزاد و در محیطهایی غیر از خانه انجام می‏پذیرد. طبیعی است که برای چنین کسانی، ازدواج، آغاز محرومیت است. برخلاف فرهنگ اسلامی که در آن، ازدواج جوانان، پایان محرومیّت و آغاز یک زندگی نوین و نیز کانون محبّت و فضایی برای کمالجویی و پیشرفتِ دوشادوش است. برای رسیدن به چنین سعادتی است که اسلام، به صورتی جدّی، مسلمانان را از دوستی با جنس مخالف، نهی می‏کند.

آیا پوشش دختران، مانع رشد آنها نیست؟

پوشش مطلوب اسلام (بدون آن‏که بر نوع خاصّی از پوشش، اصرار بورزیم)، برای دختر، مانع هیچ‏گونه فعالیت فرهنگی و یا اجتماعی و اقتصادی و سیاسی نیست. آنچه موجب به‏هم ریختگی جامعه و فلج شدن نیروهای فعال اجتماع می‏گردد، آلوده‏شدن محیط کار و تحصیل و...، با آزاد گذاشتن لذّتجویی‏ها و چشم‏چرانی‏های مردان و میدان دادن به عشوه‏گری‏ها و خودنمایی‏های دختران در محیط عمومی است.
اگر در محیط دانشگاه، دختران، بدن خود را بپوشانند و هیچ‏گونه آرایشی نداشته باشند، بهتر درس می‏خوانند، فکر می‏کنند و به سخن استادْ گوش می‏دهند، یا وقتی که در کنار هر پسری یک دختر آرایش کرده و با وضع نامتناسب (با کلاس و درس)، نشسته باشد؟ انصافاً کدام روش، التهاب را در دختران و پسران، کاهش می‏دهد و به نفع آنهاست؟ و عقل، کدام را تصدیق می‏کند؟
آیا اگر پسران ما در خیابان و کوچه و بازار و مدرسه و اداره و کارخانه و... با رفتارهای فریبنده و سخنان و وعده‏های شعارگونه و غیر واقعی، دائماً در صدد یافتن دختران پاک و ساده و صمیمی جامعه باشند و هر بار، با فرو نشستن عشق‏های سطحی و خامشان به دیگری رو کنند، آرامش و امنیّتی برای دختران ما خواهد ماند؟
به تجربه ثابت شده است که هر محیطی که در آن، رفت و آمد و آمیزش کم‏تری میان دو جنس بوده و پوشش صحیح و حریم خصوصی افراد رعایت شده، در آن‏جا، پسرها و دخترها هم احساس آرامش بیشتری داشته‏اند و در کار و تحصیل، موفق‏تر بوده‏اند.

عفاف، مصونیت است

تقریباً در تمامی فرهنگ‏ها و جوامع، دختر، هر اندازه متین‏تر و با وقارتر و عفیف‏تر حرکت کند و خود را پوشیده‏تر نگه دارد و کم‏تر در معرض تماشای بیگانگان قرار گیرد، بیشتر مورد احترام و ارزش پسر است. حتی افراد بی‏بندبار هم هنگامی که سر عقل می‏آیند و می‏خواهند تشکیل خانواده بدهند، برای گزینش همسر، به دنبال دختری پاک و عفیف که تا قبل از آن با هیچ پسری رابطه نداشته باشد، می‏گردند.
اصولاً افراد پاک و عفیف که به عفاف، شناخته شده‏اند، از دسترس آزاد افراد منحرف و آلوده، به دور هستند. قرآن می‏فرماید: «رعایت حریم عفاف (در روابط اجتماعی) از سوی زنان، برای این است که به عفاف و پاکی شناخته شوند و از آزار و اذیت بیماردلان، به دور باشند». (احزاب، آیه 59)
خودنمایی یا عرضه کردن خود به نامحرمان، از عزّت و شُکوه دختران می‏کاهد و علاوه بر آن‏که زمینه را برای نفوذ افراد آلوده و ارتباط با آنان فراهم می‏سازد، پسران جوان را که باید مظهر اراده و فعالیت و شجاعت و مردانگی و تصمیم باشند، به افرادی هوسباز، چشم چران و لوده و بی‏اراده و ضعیف، تبدیل می‏کنند.
البته اگر دختران در روابط اجتماعی خود در اجتماعات عمومی لباس ساده بپوشند، کفش ساده به پا کنند و با چادر یا مانتو و روسری مناسب به مدرسه و دانشگاه بروند، قطعاً خودشان هم آرامش روانیِ بیشتری خواهند داشت و بهتر درس می‏خوانند.
چه‏قدر خوب است که دختر جوان مسلمان، در اجتماع، آن‏چنان رفتار کند که علائم عفاف و وقار و سنگینی و پاکی از او هویدا باشد و به این صفات، شناخته شود. تنها در این صورت است که بیماردلان (که به دنبال شکار می‏گردند) از او مأیوس می‏شوند.
این، تقریباً یک اصل همیشگی است که پسران ولگرد، به دنبال دختران جِلف و سبک و خودنما می‏گردند. این‏گونه دختران، گویی وضع لباس و پوشش، راه رفتن و سخن گفتنشان، معنادار است و به زبان بی‏زبانی می‏گویند: به من توجه کن! به‏سوی من نگاه کن! مرا تعقیب کن! و... درحالی‏که عفاف و رفتار و حرکات سنگین و با وقار دختر دیگر، می‏فهماند که دست تعرّض از این حریم، کوتاه است و هیچ پسری جرئت نمی‏کند به او تعرّض یا بی‏احترامی کند.
دختران خوب جامعه ما، انصاف دهند که آیا حقیقت، جز این است؟

---

1.  سوره بقره، آیه 143.
2.کتاب من لا یحضره الفقیه، ج 4، ص 19، ح 4971 .
3. همان، ص 18، ح 4969 .
4. الکافی، ج 5، ص 559
5.  سوره احزاب، آیه 32 .
6. الکافی، ج 2 ، ص 648.